Obserwując pracę wielu studentów uczących się języka angielskiego nie tyko na potrzeby egzaminu STANAG 6001, zauważyłam, że przykładają oni większą wagę do gramatyki niż słownictwa i traktują je oddzielnie. „Gramatyka to podstawa, bo jak będę wiedział, jak składać zdania?!” – słyszałam często. „Uczę się słówek tematami. Dziś robię Health”.
Podejście takie na pewno ma swoje plusy, jednak nawet intuicyjny ogląd podpowiada, że mózg nie lubi uczyć się z tabelek. Materiał językowy zapamiętany w formie zestawień czy list – owszem – pozwala zauważyć reguły czy podobieństwa, lecz taką listę trudno zastosować w naturalnej komunikacji.
Zastanówmy się, co się stanie, gdy przesuniemy uwagę ze struktur gramatycznych na pary słów (części mowy) tworzących gotowe porcje języka? Np.:
- czasownik + rzeczownik,
- przymiotnik + rzeczownik,
- przysłówek + rzeczownik,
- rzeczownik + rzeczownik.
Spójrzmy na konkretne przykłady:
- meet a deadline,
- a tight deadline,
- generally acceptable,
- information campaign.
Intuicyjnie wyczuwamy, że te części mowy tworzą „dobrze dobrane pary” – kolokacje. Dla native speakera brzmią one naturalnie – „tak się mówi”, bo – między innymi – przywołują one kontekst sytuacyjny, w którym najczęściej występują. Np.: Meet deadlines / tight deadlines – to typowe zwroty dla świata pracy.
Kolokacje pozwalają przekazywać informację w sposób zwięzły i klarowny, tj. używając mniej słow. „Meet a deadline” można wyrazić jako: „to do a task before the time that was set”, ale brzmi to przynajmniej niezgrabnie.
Choć kolokacje są wysoko punktowane na egzaminach, to ich uczenie się stanowi dla studentów wyzwanie. Łącza one słowa proste, wcale nie wyrafinowanie i często wcale nie wielosylabowe.
Np.: to take an exam/ to fail an exam a następnie re-take (lub re-sit) an exam, łączą słowa używane od podstawowych poziomów języka.
To prawda, ale poprawne zastosowanie tych dobrze dobranych par to wyższy stopień zaawansowania językowego, wymagający znajomości kontekstu, a następnie wielu powtórzeń, aby spontanicznie użyć je w kontekście prowadzonej rozmowy czy korespondencji.
Dlatego kolokacje sygnalizują egzaminatorom wysoki, komunikatywny, poprawny kontekstowo poziom języka. Dlatego od samego początku warto wyczulić swoja percepcję i uczyć się ich od samego początku.